اهمیت قصه خوانی برای کودکان و نوزادان
افلاطون:
«پرورشی که روح اطفال به وسیله قصهها کسب میکنند به مراتب بیشتر از تربیتی است که جسم آنها از طریق ورزش پیدا میکند»
قصهخوانی برای کودک باید از سنین پایین شروع و تا سالهای بعد ادامه داشته باشد. مادران از دوران بارداری با جنین حرف بزند و برایش قصه بگوید. اگرچه جنین متوجه مفهوم نمیشود، اما اثرات عاطفی بسیاری برای مادر و جنین دارد و سبب آرامش مادر و جنین میشود.
قصه گویی موجب رشد هیجانی، عاطفی و سلامت روان کودکان میشود. یکی از مهمترین اثرات قصهگویی و قصهخوانی برای کودکان، ایجاد رابطه صمیمانه بین والدین و فرزند است. قصه خوانی برای کودکان باعث افزایش مهارت عاطفی و اجتماعی کودک می شود.
اولین هدف از قصه خوانی یا قصهگویی برای کودک، ایجاد سرگرمی و حس لذت در او است. کودک با شخصیتهای داستان خودش را همانند کرده و بهاصطلاح هم ذات پنداری میکند. این همانندسازی با شخصیت داستان باعث تخلیه هیجانات، عقدهها و گرههای روانی کودک و درنهایت آرامش او میشود. ضمن اینکه بهطور ناخودآگاه مهارتهایی را هم یاد میگیرد.
قصه در ضمیر ناخودآگاه کودک اثر می گذارد و ذهن و تخیل کودک را برای مواجهه با واقعیت، اضطراب، ترس ها و ناشناخته های معمول در زندگی آینده، آماده می کند. مهارت های کلامی و شنیداری و قدرت تخیل، تصویر سازی و خلاقیت کودک را افزایش می دهد.
قصه گویی برای کودکان باعث افزایش سطح هوش اجتماعی آنها و قصه نقشی اساسی در شکل دهی به شخصیت کودکان دارد. کودک ازطریق الگوبرداری از شخصیت، فرآیند یادگیری در کودک انجام میشود. از آنجا که این شخصیتها نقش الگو را برایش ایفا میکنند، رفتارهای مثبت را از آنها میآموزد؛ پابهپای شخصیت با ماجرای داستان همراه میشود و در مسیر داستان تجربهاندوزی میکند. استفاده از این شیوه در افزایش توانایی های کوکانی که بهره هوشی پایینی دارند هم نتایج اثربخشی بههمراه داشته است.
قصه باعث میشود کودک بتواند تصویرسازی کرده و شخصیتها را خلق کند. قصه میتوان به کودکان و نوجوانان کمک کرد تا قصههای زندگی مثبتی برای خودشان بسازند قصههایی که بر شکلگیری هویت آنها تأثیر مثبت دارد و می تواند عامل موفقیت و پیشرفت آنها در زندگی آینده شان است.
خواندن و تعریف کردن قصه برای کودک، سبب گسترش دایره لغات و واژگان او میشود؛ ضمن اینکه قصه بهطور غیرمستقیم نحوه استفاده از دستور زبان را به کودک آموزش میدهد.
توجه به قصه گویی و قصه خوانی میتواند در ایجاد پیوند بین کودک و کتابخوانی از همان سالهای اولیه زندگیاش نقش مؤثری ایفا کند. والدین میتوانند تا قبل از سن یکسالگی، قصههای کوتاهی را از برکنند و برای فرزندشان بگویند و بعد از یک سالگی کتاب قصه را هم به زندگی کودکشان وارد کنند.از سن یک سالگی کودک میتواند مفهوم قصههایی را که برایش خوانده یا گفته میشود، درک کند؛ اما همچنان تصاویر و عکسهای رنگی برای آنها جذابیت بیشتری دارد.
به طور کلی قصه و داستان به شرطی که درست و دقیق انتخاب شود بیش از سایر روشهای تربیتی بر رفتار کودک تأثیر میگذارد. انتخاب کتاب قصه یا داستان مناسب که در کنار سرگرمی، به رشد خلاقیت و پرورش ذهنی کودک هم کمک کند، نیازمند دقت و اطلاعات کافی است. والدین سعی کنند با استفاده از حرکات بدن،تغییر لحن صدا، قصه های عکس دار، استفاده از عروسک شخصیت های قصه، سوال و پرسش و شریک بودن هر دو والد در قصه گویی، آن را جذاب و اثر گذارتر کنید.
کودک از زمان نوزادی از شنیدن آهنگ صدای والدین و اطرافیان لذت می برد و شنیدن این محرک های شنیداری در محیط می توانند به رشد مغزی وی کمک کند بنابراین خواندن قصه توسط پدر، مادر و نزدیکان فواید بیشتری نسبت به قصه های صوتی دارد.
مزایا و فواید قصه برای کودکان:
- سرگرمی و تخلیه هیجانات کودک
- رابطه صمیمانه بین والدین و فرزند
- افزایش مهارت عاطفی و اجتماعی و هوش اجتماعی
- افزایش مهارت کلامی و شنیداری
- افزایش قدرت تخیل، تصویر سازی و خلاقیت کودک
- شکلگیری هویت
- گسترش دایره لغات و واژگان
- ایجاد پیوند بین کودک و کتاب
- پرورش روحیه پرسشگری در کودکان
